کاوش موضوع روی
صفحه اصلی
روی
روی یک عنصر شیمیایی با نماد شیمیایی Zn و عدد اتمی ۳۰ است. این عنصر در دمای اتاق اندکی شکننده است و در صورت حذف اکسیداسیون، ظاهری براق و خاکستری متمایل به نقره‌ای دارد. روی نخستین عنصر در گروه ۱۲ جدول تناوبی است. از برخی جهات، روی از نظر شیمیایی به منیزیم شباهت دارد؛ هر دو عنصر تنها یک عدد اکسایش معمول (+۲) دارند و یون‌های Zn2+ و Mg2+ دارای اندازه‌ای مشابه هستند. روی بیست و چهارمین عنصر فراوان در پوسته زمین است و پنج ایزوتوپ پایدار دارد. رایج‌ترین کانسنگ روی، اسفالریت (بلاند روی) است که یک سولفید روی معدنی محسوب می‌شود. بزرگ‌ترین معدن‌های قابل بهره‌برداری آن در استرالیا، آسیا و ایالات متحده قرار دارند. فرایند پالایش روی شامل شناورسازی کف، تشویه، و متالورژی استخراجی نهایی با استفاده از الکتریسیته (الکترو وینینگ) است.
روی یک عنصر کم‌مقدار ضروری برای انسان‌ها، حیوانات، گیاهان، و میکروب‌ها است و برای رشد پیش از تولد و پس از تولد لازم است. پس از آهن، روی دومین فلز کم‌مقدار فراوان در بدن انسان است و تنها فلزی است که در تمام آنزیم‌ها حضور دارد. روی همچنین یک عنصر غذایی ضروری برای رشد مرجان‌ها است، زیرا به عنوان یک کوفاکتور مهم برای بسیاری از آنزیم‌ها عمل می‌کند.
کمبود روی حدود دو میلیارد نفر را در کشورهای در حال توسعه تحت تأثیر قرار داده و با بسیاری از بیماری‌ها مرتبط است. در کودکان، کمبود روی باعث تأخیر در رشد، بلوغ دیررس، افزایش حساسیت به عفونت و اسهال می‌شود. آنزیم‌هایی که یک اتم روی در مرکز واکنش‌پذیر خود دارند، مانند الکل دهیدروژناز در انسان در بیوشیمی گسترده‌اند. مصرف بیش از حد روی می‌تواند موجب آتاکسی، لتارژی و کمبود مس شود. در زیست‌بوم‌های دریایی، به‌ویژه در مناطق قطبی، کمبود روی می‌تواند موجب کاهش حیات جوامع اولیه جلبکی شود و در نتیجه، ساختارهای تغذیه‌ای پیچیده دریایی را بی‌ثبات کرده و بر تنوع زیستی اثر بگذارد.
برنج, یک آلیاژ از مس و روی در نسبت‌های مختلف، از اوایل هزاره سوم پیش از میلاد در منطقه دریای اژه و نواحی که امروزه شامل عراق، امارات متحده عربی، قالمیقستان، ترکمنستان و گرجستان می‌شود، مورد استفاده قرار گرفته است. در هزاره دوم پیش از میلاد، این آلیاژ در مناطقی که امروزه شامل غرب هند، ازبکستان، ایران، سوریه، عراق و اسرائیل است، کاربرد داشته است. تولید فلز روی در مقیاس وسیع تا قرن دوازدهم در هند صورت نگرفت، هرچند که این فلز برای رومیان و یونانیان باستان شناخته شده بود. معادن راجستان شواهدی قطعی از تولید روی را از قرن ششم پیش از میلاد ارائه داده‌اند. قدیمی‌ترین شواهد از وجود روی خالص از منطقه زاوار در راجستان به اوایل قرن نهم میلادی بازمی‌گردد، زمانی که فرایند تقطیر برای تولید روی خالص مورد استفاده قرار گرفت.
کیمیاگران روی را در هوا می‌سوزاندند تا آنچه را که «روی اکسید» یا «برف سفید» می‌نامیدند، تولید کنند. این عنصر احتمالاً توسط کیمیاگر پاراسلسوس با اقتباس از واژه آلمانی Zinke (به معنی دندانه یا شاخه) نام‌گذاری شده است. شیمیدان آلمانی آندرئاس زیگیسموند مارگراف در سال ۱۷۴۶ به کشف روی خالص نسبت داده می‌شود. پژوهش‌های لوییجی گالوانی و آلساندرو ولتا در سال ۱۸۰۰ ویژگی‌های الکتروشیمیایی روی را آشکار کردند. گالوانیزه‌کردن آهن (گالوانیزه گرم) برای مقاومت در برابر خوردگی، مهم‌ترین کاربرد روی محسوب می‌شود. سایر کاربردها شامل استفاده در باتری روی–کربن، ریخته‌گری قطعات کوچک غیرسازه‌ای و آلیاژهایی مانند برنج است. ترکیبات مختلف روی نیز از جمله کربنات روی و گلوکونات روی (به عنوان مکمل‌های غذایی)، کلرید روی (در دئودورانت‌ها)، پیریتیون روی (در شامپو ضدشوره)، سولفید روی (در رنگ‌های شب‌تاب) و دی‌متیل روی یا دی‌اتیل‌روی در آزمایشگاه‌های شیمی به‌طور گسترده‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرند.... بیشتر در ویکی پدیا
